فتوسل
به لامپهایتان چشم دهید
فتوسل ( به انگلیسی photocell ) در اصل یک مقاومت میباشد و با توجه به نوع و کاربردی که دارد وظیفه قطع و وصل جریان برق را به صورت اتوماتیک دارد که از آن در منزل، ماشین، آسانسور، صنایع، امنیت و غیره استفاده میکنند، میتوان اینطور گفت که به عنوان یک چشم بینا عمل میکنند.
در این مقاله با انواع فتوسل، کاربردها، نحوه نصب و تنظیم و سیم کشی، معایب و مزایا، تست خرابی، تعمیر فتوسل آشنا میشویم، سوالی داشتید در انتها بپرسید.
فتوسل چیست؟ چند نوع فتوسل داریم؟ کاربرد هر فتوسل چیست؟
آنچه در ادامه خواهید خواند :
انواع فتوسل
فتوسل نوری یا معمولی
فتوسل نوری LDR که مخفف Light Dependent Resistor میباشد، حساس به نور است به طوری که در تاریکی جریان برق را وصل میکند و در روشنایی جریان برق را قطع میکند، این فتوسلها طوری قابل تنظیم هستند که حتی میتوانند در روزهای ابری و بارانی نیز جریان برق را وصل کند.
تنظیم فتوسل نوری
- با چرخاندن کلاهک آن را از بدنه جدا کنید
- یک پتانسیومتر کوچک داخل بدنه دستگاه وجود دارد که با تنظیم آن میتوانید حساسیت به نور را تنظیم کنید
- با یک پیچگوشتی پتانسیومتر را باید بچرخانید
- اگر پتانسیومتر را به سمت خلاف جهت عقربههای ساعت بچرخانید فتوسل در محیط کاملا تاریک برق را وصل میکند که باعث روشن شدن لامپ ها میشود
- اگر پتانسیومتر به سمت جهت عقربههای ساعت بچرخانید فتوسل در غروب آفتاب و حتی روزهای ابری و بارانی نیز جریان برق را وصل میکند که باعث روشن شدن لامپ ها میشود یعنی حساسیت فتوسل زیاد میشود.
دو نکته
- سطح خارجی فتوسل را تمیز کنید زیرا که کثیفی روی سطح آن باعث میشود تا مقاومتش بالا رود و تشخیص نور برای آن سختتر شود.
- این دستگاه را باید در مکانی نصب کنید که در شب نوری به آن نتابد.
فتوسل نجومی
به این مدل ساعت نجومی هم میگویند، همانند مدل نوری میباشد ولی با این تفاوت که نیازی به تابش مستقیم نور خورشید نمیباشد و با یک برنامهریزی کامپیوتری دقیقتر کار میکند.
فتوسل 4 سیمه
همانند فتوسل نوری معمولی میباشد ولی با این تفاوت که میتوان یک خروجی دیگر نیز از فتوسل گرفت.
فتوسل تایمر دار
فتوسل تایمر دار همان فتوسل نوری معمولی میباشد ولی دارای یک ویژگی میباشد؛ در این مدل فتوسل میتوانید زمان وصل ماندن جریان برق را تنظیم کنید.
به طور مثال آن را تنظیم میکنید که از زمانی که هوا تاریک شد به مدت شش ساعت برق را متصل نگه دارد و بعد از شش ساعت برق را قطع کند تا لامپها نیز خاموش شوند که تا روشنایی صبح روشن نمانند و در مصرف برق صرفه جویی شود.
فتوسل ساعتی
برای این مدل میتوان ساعت تعیین کرد که چه زمانی برق را متصل و قطع کند، حتی برای بعضی از دستگاههای کارخانههای بزرگ نیز از این مدل استفاده میشود.
فتوسل لیزری
این مدل به وسیله نور لیزر برق را قطع و وصل میکند به صورتیکه فتوسل لیزری را در مسیر یک لیزر قرار میدهند، حال اگر نور لیزر قطع شد فتوسل جریان برق را نیز قطع میکند؛ این مدل گران و تخصصی میباشد و بیشتر در مراکز نظامی و صنعتی استفاده میشود.
کاربرد فتوسل
در چراغ
از این وسیله بیشتر در چراغ های باغ ها ، ویلاها و خیابان استفاده میشود ولی شما میتوانید از فتوسل برای اتوماتیک روشن و خاموش شدن چراغ های حیاط، نمای ساختمان، جلوی درب خانه و پارکینگتان در هنگام تاریکی شب و روشنایی روز استفاده کنید که حتی اگر در خانه نباشید این چراغ ها به صورت اتوماتیک روشن میشوند.
در دوربین های عکاسی
دوربینها برای عکاسی حساس به نور هستند و به همین دلیل در لنز دوربینها از فتوسل استفاده میشود تا با توجه به نور محیط بتواند دیافگرام و شاتر دوربین را تنظیم کند که در نتیجه بهترین عکس گرفته شود.
در سنسورهای تشخیص دود
با استفاده از فتوسل میتوان سیستم تشخیص دود ساخت بطوری که در هنگام تشخیص دود سیستمهای آبرسانی را فعال میکند و زنگ هشدار آتش سوزی را به صدا در میآورد.
در سلول های خورشیدی
از فتوسل در پنلهای خورشیدی برای تبدیل نور خورشید به برق استفاده میشود.
در درب پارکینگ
دستگاه سیاه رنگی که در دو سمت درب پارکینگ روی دیوار نصب شدهاند یکی از آنها فرستنده و دیگری گیرنده میباشد حال اگر مانعی بین این دو قرار بگیرد که باعث قطع سیگنال مادون قرمز میشود و دستگاه متوجه وجود مانع بین درب شده و دستور باز ماندن درب را به جک های اتوماتیکی که درب را میبندند میدهد.
در ماشین
ژاپن خودروسازان را موظف به استفاده از چراغ خودکار کرده است (منبع زومیت)
روشن و خاموش شدن اتوماتیک چراغ های جلوی ماشین به آن اتولایت (نور خودکار) میگویند.
کاربرد آن به این صورت میباشد که چراغ های ماشین در صورتیکه احساس تاریک شدن محیط را کند روشن میشوند مثلا حین ورود به تونل، شب، هوای ابری زمانی که محیط روشن شود چراغها خاموش میشوند مثلا بعد از خرج از تونل.
از مزایای آن میتوان به
- کاهش تصادفات
- کنترل خودکار چراغها که باعث تمرکز و راحتی راننده میشود
- محافظت از تخلیه باتری ماشین
- در مکانهای تاریک چراغها بعد از پیاده شدن از ماشین چند ثانیه روشن میمانند تا مسیر رفتن را برایمان روشن نگه دارند Follow me
- در صورت فراموشی روشن کردن چراغ خودرو دیگر توسط پلیس جریمه نمیشوید ( حتی در صورت رانندگی با یک چراغ ماشین، پلیس شما را جریمه میکند که مبلغ جریمه در سال 1398 هفتاد هزار تومان بوده است)
همانطور که چند خط بالاتر اشاره کردم ژاپن تمامی ماشین های تولیدی از سال 2020 به بعد را ملزم به استفاده از این تکنولوژی کرده است حال اگر ماشین شما این تکنولوژی را ندارد و دوست دارید که از آن استفاده کنید به راحتی میتوانید با خرید و نصب یک فتوسل ماشین این تکنولوژی را به ماشینتان بدهید.
در آسانسور
فتوسل آسانسور کارایی همانند فتوسل درب پارکینگ دارد.
فتوسل آسانسور دارای دو مدل نقطه ای (چشمی) و پرده ای میباشد، مدل پرده ای همانند نقطه ای میباشد ولی با این تفاوت که بجای استفاده از یک نقطه فرستنده و گیرنده از چندین نقطه فرستنده و گیرنده استفاده میکند و به همین دلیل ایمنتر و گرانتر میباشد.
مرگ و زندگی
زمانی که درب آسانسور در حال بسته شدن میباشد به هیچ وجه دست یا پایتان را بیرون از آسانسور نیاورید تا جلوی بسته شدن درب آسانسور را بگیرد تا کسی سوار یا پیاده شود زیرا ممکن است که چشمی آسانسور دست یا پای شما را تشخیص ندهد و یا دستتان جلوی چشمی را نگرفته باشد که در هر صورت درب آسانسور بسته میشود و شروع به حرکت میکند که در نتیجه باعث قطعی دست یا پایتان خواهد شد.
فیلم زیر را مشاهده کنید، در این فیلم دست یک مرد بین درب آسانسور مانده و قطع میشود همچنین یک کودک نیز ….
لامپ فتوسل دار
اگر تنها نیاز به یک لامپ برای اتوماتیک خاموش و روشن شدن در روز و شب دارید دیگر نیازی نیست تا یک دستگاه فتوسل نوری خریداری کنید تا آن را به یک لامپ متصل کنید بلکه لامپهایی وجود دارند که درون خودشان فتوسل دارند و فقط کافیست تا آن را به برق متصل کنید تا خودش به صورت اتوماتیک روزها خاموش و شبها روشن شود و دیگر نیازی به خرید و نصب دستگاه فتوسل جداگانه نمیباشد.
بیشتر بخوانید: لامپ هوشمند
فتوسل معکوس
گاهی ممکن است که نیاز داشته باشید تا دستگاههای برقیتان در طول روز روشن و در طول شب خاموش شوند مثلا مراکز پرورش قارچ ، مرغداری ؛ احتمالا فکرتان به سمت استفاده از فتوسل نوری رفته باشد ولیکن میدانید که فتوسل نوری در روز جریان برق را قطع و در تاریکی شب جریان برق را متصل میکند خوب در اینجا باید بگم که از همان فتوسل نوری معمولی هم میتوانید استفاده کنید اما باید نحوه معکوس کردن فتوسل نوری را بلد باشید که آن هم با جستجو درون گوگل به راحتی مطالب و فیلم های آموزشی مفیدی درباره فتوسل معکوس پیدا میکنید.
معایب فتوسل
- دقت تشخیص نوری بالایی ندارد
مزایا فتوسل
- کوچک
- جابجایی آسان
- ارزان
- یک زندگی هوشمند و آرام
تست خرابی فتوسل
برای تست اینکه آیا چشمی فتوسل سالم هست و یا نه روش زیر را انجام دهید
یک مولتی متر را در حالت اندازه گیری مقاومت به دو سر پایههای فتوسل نصب کنید حال فتوسل را در محیط تاریکی قرار دهید ( داخل یک پارچه، پوشاندن با دست، خاموش کردن لامپ اتاق) در صورت تغییر نور محیط باید عددهای نشان داده شده روی مولتی متر تغییر کند که نشان از سالم بودن فتوسل میباشد.
علت خرابی فتوسل و عیب یابی
به چند دلیل ممکن است که چشمی فتوسل دچار مشکل و خراب شود:
نفوذ آب: شاید به دلیل آب بندی نبودن مناسب فتوسل آب به درون آن نفوذ کرده و باعث سوختن آن شده باشد که در این صورت باید فتوسل را تعویض کنید و امکان تعمیر آن وجود ندارد.
کثیف شدن: ممکن است که فتوسل کثیف شده باشد و به خوبی عمل نکند پس باید بدنه و محل چشمی آن را تمیز کنید.
قطعی سیم: احتمالا سیم آن قطع شده باشد پس باید فتوسل را باز کنید و تمامی اتصالات آن را بررسی کنید و اگر سیمی قطع شده بود دوباره آن را متصل کنید.
نحوه نصب و سیم کشی فتوسل
برای آموزش تخصصی سیم کشی فتوسل داخل گوگل جستجو کنید کلی مطالب و فیلم آموزشی مفید و رایگان وجود دارد.
نماد مداری فتوسل
رله روشنایی فتوسل چند لامپ را میتواند روشن و خاموش کند؟
همانطور که در بالا گفتیم تعداد لامپ هایی که یک رله روشنایی فتوسل میتواند روشن و خاموش کند بستگی به آمپر فتوسل و لامپ ها دارد، اگر تعداد زیادی لامپ به یک فتوسل نصب کنیم که مچموع آمپر لامپ ها از آمپر فتوسل بیشتر باشد باعث خرابی فتوسل میشود.
تشخیص آمپر لامپ و فتوسل
مقدار آمپر قابل تحمل فتوسل بر روی بدنه و جعبه خرید آن ثبت شده است.
متاسفانه مقدار آمپر مصرفی لامپ بر روی آن نوشته نمیشود بلکه باید به وسیله فرمولی آن را محاسبه کنید.
فرمول محاسبه آمپر لامپ به این صورت میباشد که باید ولتاژ برق ایران که 220 ولت میباشد را در مخرج و توان (وات W ) لامپ را در صورت قرار دهید حال حاصل این کسر مقدار آمپر لامپ مورد نظر میشود؛ به طور مثال یک لامپ 100 وات مقدار آمپر آن 0.45 آمپر میشود درنتیجه یک فتوسلی که تا 10 آمپر قابل استفاده است میتواند 22 لامپ 100 واتی را روشن کند.
قانون 30 درصد
البته این اعداد در صورت استفاده در شرایط عالی و آزمایشگاهی میباشد و برای استفاده در محیط بیرون از آزمایشگاه باید قانون 30 درصد را لحاظ کنید؛ قانون 30 درصد میگوید که باید از تعداد لامپها 30 درصد آنها را کم کنید یعنی باید بجای استفاده از 22 لامپ باید از 15 عدد لامپ استفاده کنید زیرا در این صورت امنیت بیشتری وجود خواهد داشت.
قیمت خرید فتوسل
فتوسل نوری که کاربرد آن روشن کردن لامپها در تاریکی و خاموش کردن لامپها در روشنایی روز است قیمت هر یک عدد آن 50 هزار تومان به بالاتر است، برای مشاهده انواع فتوسل نوری و قیمتهای آن در دیجیکالا اینجا را کلیک کنید.
کلام آخر
امروزه زندگی کردن به واسطه تکنولوژی راحت شده است فقط کافیه که بخواهید از آن استفاده کنید، همانطور که مطالعه کردید استفاده از فتوسل در موارد مختلف باعث ایجاد آسایش (لامپها، خودرو) و حتی امنیت (خودرو، آسانسور، تشخیص آتش، درب پارکینگ) شده است.
هم اکنون شما میتوانید یک کارگر برای لامپهایی که نیاز دارید تا شبها روشن و در روز نیز خاموش شوند استخدام کنید تا این کار را همیشه و با یکبار هزینه برایتان انجام دهد و آن کارگر کسی نیست جز فتوسل، دست بکار شوید.
زندگی آرامی داشته باشید
کالا کمک
سلام، اگه یک آموزش کاملی هم از تعمیر فتوسل میزاشتید خیلی خوب میشد