لامپ

راهنمای خرید، بررسی و آشنایی با انواع لامپ

چراغ که واژه ای پارسی می‌باشد وسیله‌ ای برای روشنایی در شب است.

چراغ الکتریکی وسیله‌ای می‌باشد که انرژی الکتریکی را به روشنایی تبدیل می‌کند که به آن لامپ می‌گویند.

انتخاب مدل لامپ می‌تواند هزینه‌های ما را اضافه و یا کاهش دهد لامپی را در نظر بگیرید که طول عمر پایینی داشته باشد، لامپی که مصرف برق بالایی داشته باشد و یا برعکس حتی بعضی از لامپ‌ها می‌تواند به سلامتی ما هم آسیب برساند پس برای انتخاب دقیق لامپ در ادامه با کالا کمک باشید.

 

انواع لامپ ها از نظر تکنولوژی

1. رشته ای
   • تنگستن
   • کربنی
2. هالوژن
3. فلورسنت ( مهتابی )
4. فلورسنت فشرده ( کم مصرف )
5. ال ای دی
   • LED
   • SMD
   • COB
     • MCOB

 

 رشته ای ( التهابی )

لامپ رشته ای از طریق اتصال الکتریسیته به دو سر یک رشته فلز تنگستن کار می‌کند البته این لامپ با لامپ رشته ای فلز کربن که در سال‌ها قبل‌تر ارائه شد تفاوت دارد.

این لامپ ها تنها سه درصد از انرژی الکتریکی که دریافت می‌کنند را به نور تبدیل می‌کنند و مابقی انرژی الکتریکی را تبدیل به گرما می‌کنند.

در نتیجه این مدل لامپ ها پرمصرف هستند زیرا تمامی برقی را که دریافت می‌کنند به نور تبدیل نمی‌کنند حتی به دلیل گرمایی که ایجاد می‌کنند باید دستگاه های تهویه هوا را روشن کرد که همین هم خودش باعث مصرف برق اضافه‌ای می‌شود.

یکی دیگر از معایب طول عمرکم آن‌ها می‌باشد.

این نوع لامپ نور نزدیکی به نور طبیعی خورشید دارد.

 

هالوژن

لامپ های هالوژنی همان سیستم لامپ های رشته ای را دارند با این تفاوت که مقداری از گازهای هالوژنی داخل لامپ استفاده می‌کنند که باعث می‌شود تا عمر لامپ دو برابر و مقدار بهره نوری نیز سی درصد افزایش یابد.

لامپ های هالوژنی گرمای بسیار زیادی تولید می‌کنند که برای استفاده از آن‌ها باید به نکات ایمنی توجه کنید از جمله اینکه این لامپ ها را نزدیک اشیای قابل اشتعال قرار ندهید و زمان تعویض آن حتما لامپ را چند دقیقه قبل‌تر خاموش کرده باشید تا دچار سوختگی دست نشوید.

فلورسنت

Fluorescent lamp

همان لامپ مهتابی است که در تمامی منازل و ادارات ایران موجود می‌باشد.

این مدل لامپ تخلیه گاز با فشار پایین می‌باشد.

از مزایای آن می‌توان به صرفه جویی در مصرف برق و کاهش تولید گازهای گلخانه ای اشاره کرد و همچنین طول عمر لامپ‌های فلورسنت نزدیک به ده برابر بیشتر از لامپ‌های رشته‌ای می‌باشد و همچنین دارای بهره نوری چهار الی پنج برابری نیز هستند.

گاز درون لامپ های فلورسنت سمی می‌باشد و برای انسان و محیط زیست و حیوانات مضر است، باید حواستان به شکسته شدن آن باشد.

لامپ های کم مصرف CFL

لامپ های فلورسنت فشرده شده CFL  در ایران با نام کم مصرف شناخته شده اند.

 

 چند نکته برای استفاده از لامپ‌های کم مصرف

• این نوع لامپ ها را نمی‌توان از کلیدهای کم نورکننده ( دیمر ) استفاده کرد.
• در محیطهای غیر مرطوب و بدون ریزش مستقیم آب استفاده کنید.
• نور لامپ های کم مصرف به تدریج پس از روشن شدن زیاد می‌شود.
• استفاده از لامپ‌های کم مصرف در قاب های کاملا بسته که باعث عدم جریان هوا و گرمای بیش از حد لامپ می‌شود سبب کاهش نور و کاهش عمر لامپ می‌شود.
• لامپ کم مصرف مناسب مکان هایی همانند پارکینگ و راهروها و راه پله‌ها و غیره که به دفعات زیادی لامپ روشن و خاموش می‌شود نیست این نوع لامپ ها پس از هربار روشن شدن حداقل باید پانزده دقیقه روشن بماند.
• برای جلوگیری از چشمک زدن لامپ های کم مصرف باید لامپ های نئون را از مدار خارج کنید.

 

توصیه ایمنی برای دور انداختن لامپ کم مصرف

اگر عمر لامپ کم مصرف تمام شد برای دور انداختن آن حتما باید بدون اینکه آن را بشکنید به محل‌های دریافت زباله های بازیافتی تحویل دهید.

اگر محلی برای دریافت زباله‌های بازیافتی پیدا نکردید پس لامپ را به طور سالم داخل چند کیسه پلاستیکی قرار دهید و در سطل آشغال بیاندازید.

 

توصیه‌های ایمنی بعد از شکسته شدن لامپ کم مصرف

• همه افراد از محل خارج شوند
• به مدت پانزده دقیقه پنجره‌ها را باز بگذارید
• وسایل تهویه هوا و کولر را خاموش کنید
• با دستکش لاستیکی تکه‌های شیشه را داخل کیسه پلاستیکی بریزید
• با استفاده از دستمال کاغذی به طور کامل تمیز کنید
• اگر از جاروبرقی استفاده کردید حتما بلافاصله کیسه جاروبرقی را دور بیاندازید
• در نهایت باید تمام وسایلی که با آن ها نظافت کرده اید را داخل کیسه پلاستیکی قرار داده و درب آن را ببندید و دور بیاندازید.
• لامپ‌های فلوسنت دارای فلز سنگین جیوه می‌باشند که بسیار خطرناک است.

LED

جدیدترین نسل لامپ‌ها می‌باشد که دارای مزایای زیر است

• راندمان بالا و صرفه جویی اقتصادی
• طول عمر بالا، 25 برابر لامپ‌های رشته‌ای و 3 برابر لامپ‌های کم‌مصرف
• تنوع در ولتاژ ورودی از 100 وات الی 240 وات
• حساسیت کم در برابر نوسانات برق با استفاده از راه‌انداز الکترونیک جریان ثابت مبتنی بر IC
• بدون مشکل در صورت خاموش و روشن کردن زیاد
• وجود رنگ‌های فراوان و ترکیب آن‌ها
• عدم آسیب رساندن به محیط زیست به دلیل فاقد جیوه و سرب و گازهای شیمیایی و گلخانه‌ای بودن
• روشن شدن آنی
• نور ایمن و سالم و بدون سوسو زدن
• نور پاک بدون منتشر کردن پرتوهای فرابنفش و فروسرخ
• زاویه تابش متنوع
• دوام فیزیکی بالا در برابر شکستن و آب
• مناسب برای نورپردازی متمرکز و موضعی

نسل‌های LED

تکنولوژی لامپ های ال ای دی LED بر اساس نحوه پیاده سازی چیپ‌های آن می‌باشد که به سه نسل  SMD ،DIP و COB تقسیم می‌شود.

(DIP (Dual In-Line Package

این مدل اولین نسل لامپ ال ای دی می‌باشد که با نام T-Type و پنج میلیمتری و کلاهی نیز معروف هست.

شار نوری برای این مدل بین 3 الی 4 لومن و ولتاژ آن‌ها بین 5 الی 24 ولت و توان برق مصرفی هر کدام از آن‌ها بین 0/08 الی 0/05 می‌باشد

(SMD (Surface Mounted Device

از کنار هم قرار دادن لامپ‌های ال ای دی تولید می‌شوند .

این مدل ال ای دی توانایی تولید نور با هر رنگی را دارد و همچنین بسیار کوچک‌تر از مدل DIP می‌باشد و به همین دلیل هم انعطاف بالایی برای طراحی و ساخت لامپ‌ها دارد و چون توزیع حرارتی بیشتری دارد به همین دلیل نیز طول عمر بالاتری دارد و می‌توان گفت که جایگزین مناسبی برای لامپ‌های رشته‌ای و فلوسنتی هستند.

(COB (Chips On Board

از تراکم لامپ‌های ال ای دی ساخته می‌شوند؛ امکان ساخت رنگ‌های متفاوت را ندارد؛ شدت و تراکم نور بالایی دارد.

یکی از روش‌های استفاده از این مدل ال ای دی ساخت لامپ‌های فیلامنت Filament می‌باشد

تفاوت smd و cob

LED COB

نور زیادتر و آشکارتر و تمیزتری تولید می‌کند و نور آن متمرکز و نقطه‌ای می‌باشد.

راندمان نوری این مدل بالا می‌باشد.

توانایی ایجاد و کنترل رنگ وجود ندارد به همین دلیل مدلی با نام MCOB ساخته شده است که توانایی ایجاد و کنترل رنگ‌ها را دارد.

میزان حرارت تولیدی بالا است و گاهی اوقات برای خنک سازی نیاز به فن است.

LED SMD

نور کمتری نسبت به LED COB دارد و نور آن به طور پراکنده در کل محیط منتشر می‌شود.

به خاطر انتشار پراکنده نور از آن در منازل و ادارات استفاده می‌شود.

توانایی ایجاد رنگ‌های مختلف و کنترل رنگ‌ها وجود دارد.

میزان حرارت تولید شده کم میباشد و به همین دلیل نیازی به خنک کننده نمی‌باشد.

 

لامپ‌ های فیلامنت

لامپ های Filament از نسل سوم ال ای دی ها یعنی COB ساخته می‌شوند

به لامپ های فیلامنتی لامپ های ادیسونی نیز می‌گویند

این نوع لامپ‌ها برای تزئینات و زیبایی بکار میرود که البته شار نوری بالایی نیز دارند بطوری که یک لامت فیلامنتی 6 واتی نوری برابر با لامپ رشته ای 45 واتی دارد ( منبع دیجیکالا)

لامپ‌های فیلامنتی هر نگاهی را خیره می‌کند رشته‌های نورانی داخل آن گویا شراره‌های آتش می‌باشد ، زیبا و جذاب

در این لامپ‌ها گذشته را در آینده می‌بینید زیرا که تلفیق لامپ های رشته ای با جدیدترین نسل لامپ های ال ای دی می‌باشد با نگاه کردن به این لامپ ها ناخود آگاه به گذشته سفر می‌کنید به گذشته‌ای که خانه‌ها کاه گلی بودند و یک لامپ رشته‌ای زرد رنگ شب‌ها آن خانه‌ها را روشن می‌کرد

کنجکاو شوید : قیمت لامپ‌های فیلامنتی 

 

انواع ریسه های تزئینی

• ریسه تزئینی LED
• ریسه تزئینی نئون فلکسی

 

رنگ لامپ ها

آفتابی Warm White & Soft White

رنگ طبیعی و آفتابی ملایم به زرد می‌باشد با دمای رنگ 2700 الی 3000 کلوین

این مدل رنگ به افراد احساس آرامش و راحتی می‌دهد

مناسب اتاق خواب و نشیمن و سالن غذاخوری است.

 

صدفی Cool white

حد میانه بین آفتابی و مهتابی که سفیدتر از رنگ آفتابی می‌باشد با دمای رنگ 4000 کلوین

این مدل رنگ به افراد احساس انرژی بیشتری می‌دهد

مناسب مکان‌های اداری ، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام، پارکینگ می‌باشد

 

مهتابی Day light

همانند رنگ آبی و سفید با دمای رنگ 6000 کلوین

مناسب برای کارهای دقیق می‌باشد

بالاتربن هماهنگی را با محیط نسبت به لامپ‌های آفتابی و صدفی دارد

برای آرامش بیشتر و حتی قبل از خوابیدن حتما از لامپ‌های رنگ آفتابی استفاده کنید به همین دلیل در کافه ها و مکان های دنج برای آرامش بیشتر از رنگ گرم آفتابی استفاده می‌کنند

 

دمای رنگ

Color Temperature

رنگ نور خروجی را بر اساس دمای رنگ می‌گویند که واحد آن کلوین می‌باشد

هر چقدر عدد دمای رنگ بیشتر باشد رنگ نور بیشتر به سمت سفید و سرد بودن میرود و هر چقدر هم دمای رنگ کمتر باشد رنگ نور به سمت رنگ های گرمتر می‌رود.

شرکت ها برای هر محدوده دمای رنگ یک نام انتخاب کرده اند تا استفاده از آن آسان‌تر باشد

Daylight  روشنایی روز = 6000 كلوین

Cool White سفید سرد =  4000 كلوین

White سفید = 3500 كلوین

Warm White آفتابی = 3000 كلوین

 طبیعی = 2700 كلوین

بیشتر بخوانید : لامپ رشد گیاه

 

شاخص بازده رنگ

Color Rendering Index

نور خورشید طبیعی‌ترین رنگ را دارد پس آن را به عنوان شاخص رنگ‌ها نور مصنوعی در نظر می‌گیرند.

برای نور خورشید شاخص بازده رنگ را عدد 100 در نظر گرفته و هر چه شاخص بازده رنگ لامپ های دیگر به عدد 100 نزدیک‌تر باشد یعنی آن لامپ نور طبیعی و نزدیک به خورشید دارد

برای مکان‌های حساس که رنگ‌ها خیلی مهم هستند باید از لامپ هایی با CRI بالاتر استفاده کنند برای مکان‌هایی نظیر نساجی ها؛ اتاق گریم؛ رنگ سازی ماشین‌ها

نوع لامپ	شاخص نمود رنگ
رشته‌ای	95 – 100
هالوژن	95 – 100
کم مصرف	75 – 85
فلورسنت	70 – 85
ال ای دی	75 – 85

انواع سرپیچ و پایه لامپ

متناسب با سرپیچ موجود در لوسترها و آباژورها و …. باید لامپی را خریداری کنید که پایه لامپ به سرپیچ وسیله مورد نظر باشد

E نشانه نام ادیسیون مخترع سرپیچ لامپ می‌باشد و عدد کنار آن هم اندازه قطر سرپیچ می‌باشد
E27
سرپیچ آویز رزوه ادیسون یا سرپیچ معمولی مناسب لامپ های معمولی و خانگی
E14
سرپیچ شمعی مناسب لامپ‌های شب‌ خواب و یخچال و غیره

قابل ذکر است که مبدل انواع سرپیچ به یکدیگر نیز موجود می‌باشد

آلودگی نوری

تولید نور مصنوعی بیش از حد در شب توسط انسان‌ها باعث آلودگی نوری شده است.

از معایب آلودگی نوری می‌توان به موارد پایین اشاره کرد:

• ستاره ها در شب دیده نمی‌شوند.
• برای حیوانات نیز خطرناک می‌باشد به طوری که بعضی از آن‌ها حین مهاجرت راه خود را در شب گم می‌کنند و یا بعضی از حیوانات به نور نزدیک می‌شوند که باعث می‌شود تا جانشان را از دست بدهند.
• برای درختان نیز مضر می‌باشد و باعث مرگ آن‌ها می‌شود کافیست تا عبارت – آلودگی نوری در خیابان ولیعصر – را داخل گوگل جستجو کنید تا مقالاتی که درباره مرگ درختان خیابان ولیعصر تهران بخاطر آلودگی نوری بوجود می‌آیند را مطالعه کنید.
• انسان در تاریکی محض شب باید بخوابد و اگر نور لامپی به اتاق خواب بتابد ( لامپ چراغ خواب؛ لاپ های روشن در کوچه که از پنجره وارد اتاق شود ) باعث می‌شود که اخلال در ترشح هورمون ملاتونین بوجود آید وظیفه هورمون ملاتونین تنظیم چرخه طبیعی بدن را بر عهده دارد که بر اساس آن چرخه خواب و بیداری، گرسنگی، عادت ماهانه زنان و غیره تنظیم می‌شود.

شهروندان چه کمکی می‌توانند به کاهش آلودگی نوری کنند؟

مردم می‌توانند استفاده از لامپ‌های اضافی را در بیرون از منزل کاهش دهند و یا از لامپ‌های تایمر دار استفاده کنند که بصورت خودکار لامپ را خاموش می‌کند و حتی می‌توانند از حباب بر روی لامپ‌ها استفاده کنند تا نور لامپ به صورت مستقیم به آسمان نتابد

 

تاریخچه نور و لامپ

 

لومن بر وات

لومن یعنی مقدار نوری که لامپ ایجاد می‌کند

وات هم مقدار برقی که لامپ مصرف می‌کند

هرچقدر که عدد وات لامپی کمتر باشد و عدد لومن آن بیشتر باشد یعنی که با مصرف برق کمتری می‌تواند نور بیشتری تولید کند

 

باز و بسته کردن لامپ ها

برای باز و بسته کردن لامپ ها از سرپیچ حتما از بدنه لامپ بگیرید و نه از شیشه لامپ چون ممکن است شیشه بشکند و علاوه بر خسارت مالی مشکلات بهداشتی و جانی بوجود آورد.

 

بهره نوری

Luminous Efficacy

هر چه بهره نوری بالاتر باشد یعنی که با مصرف انرژی کمتر، نور بیشتری تولید می‌کند و مقرون به صرفه می‌باشد، واحد آن لومن بر وات است.

 

شار نوری

کل نور خارج شده از لامپ را در واحد زمان و در تمامی جهات را شار نوری گویند که واحد آن لومن LM می‌باشد، هرچقدر عدد شار نوری بیشتر باشد لامپ پرنورتر می‌باشد؛ البته شار نوری لامپ پس از مدتی کارکرد کم می‌شود.

 

شدت روشنایی

Illuminance

نوری که از لامپ خارج شده و پس از برخورد با اشیا در نهایت به سطحی با مساحت یک متر می‌رسد را شدت روشنایی گویند، واحد اندازه گیری آن لوکس LUX می‌باشد

 

شدت نور

Luminous Intensity

میزان نور منتشر شده در یک زایه خاص را شدت نور گویند که واحد آن کاندلا یا شمع CD می‌باشد.

مثلا اگر دو لامپ با شار نوری یکسان باشند ولی اونیکه زاویه تابش کوچکتری دارد میزان شدت نورش بیشتر است زیرا که تمامی شار نوری را در یک زاویه کوچکتری منتشر کرده است.

 

طول عمر لامپ

طول عمر لامپ ها در آزمایشگاه اندازه گیری می‌شود که بر حسب ساعت اعلام می‌باشند.

طول عمر لامپ ها به ترتیب افزایش عمر

1. رشته ای
2. هالوژنی
3. فلورسنت
4. کم مصرف
5. ال ای دی

انواع نورها در محیط

نور عمومی یا محیطی

نوری که به سراسر محیط تابیده می‌شود و باعث روشن شدن همه جا می‌شود

نور وظیفه ای

که به آن نور کاری نیز گویند که وظیفه آن روشن کردن مکانی است که دقت و توجه زیادی حین کار دارد مثلا نور چراغ مطالعه

نور تاکید کننده

نوری است که به مکان و شی خاصی اشاره می‌کند و باعث جلب توجه به آن شی می‌شود مثلا نوری که مستقیما به قاب عکسی تابیده می‌شود

 

چه نوری برای چه جایی خوبه؟

هال و پذیرایی :

استفاده از نور عمومی و نور تاکیدی برای قاب عکس یا اشیا زینتی

آشپزخانه :

نور عمومی و نور وظیفه ای بر روی سینک و اجاق گاز

اتاق خواب :

نور عمومی و نور وظیفه ای

اگر نور را بجای روی تخت به سمت کمد لباس ها بتابانید بسیار حرفه ای تر می‌شود

سرویس بهداشتی :

نور عمومی و نور وظیفه‌ای برای آینه

 

لامپ چند وات بخریم؟

میزان روشنایی محیط چقدر باید باشد تا محیط تاریک و یا بیش از حد روشن نشود که در هر صورت مضر می‌باشد.

این سوال به سه عامل زیر بستگی دارد :

• اندازه محیط
• رنگ محیط
• میزان روشنایی مورد نظر خودتان

گفته می‌شود که تقریبا برای هر 12 متر فضا باید 15 وات لامپ ال ای دی استفاده شود

البته برای آشپزخانه باید نور بیشتری استفاده شود مثلا 12 متر آشپزخانه باید لامپی 20 واتی استفاده کنیم و در اتاق خواب نور کمتری استفاده شود که برای اتاق خواب 12 متری لامپی 10 واتی استفاده کنیم

 

کلام آخر

چه لامپی مناسب خرید می‌باشد؟

همانطور که مطالعه کردید شما پنج حق انتخاب برای خرید لامپ دارید :

لامپ رشته ای عمر کوتاه و مصرف برق بالایی دارند پس باعث افزایش هزینه‌های شما می‌شود.

لامپ‌های هالوژنی قدرت نوردهی بالایی ندارند.

لامپ‌های فلورسنتی و کم مصرف طول عمر متوسطی دارند ولیکن به خاطر وجود مواد سمی و انتشار نور فرابنفش به شدت خطرناک می‌باشند.

لامپ های ال ای دی طول عمر خیلی بالا، مصرف برق خیلی کم، نوردهی مناسب، دارای اشکال هندسی مختلف و تولید رنگ‌های گوناگونی می‌باشند که می‌توان گفت بهترین گزینه برای خرید لامپ برای هر مکانی لامپ‌های LED می‌باشد.

 

در این مقاله با انواع لامپ ها و تفاوت و مزایا و معایب آن‌ها آشنا شدیم و به راهنمای خرید لامپ ها نیز پرداختیم

کالا کمک